به گزارش عیارآنلاین، در آخرین برنامه رهیافت پیش از ماه مبارک رمضان به بحث تامین اجتماعی، تولید و کارگر پرداخته شد اما در میان برنامه بین نماینده بخش خصوصی و معاون اقتصادی سازمان تامین اجتماعی بحث بالا گرفت و برنامه بدون جمع‌بندی به پایان رسید. به دلیل عدم پخش برنامه رهیافت در ماه رمضان، ادامه بحث‌های مطرح شده در این برنامه، به برنامه چالش رادیوی اقتصاد انتقال پیدا کرد. مهمانان برنامه چالش دکتر امیری گنجه نماینده تامین اجتماعی، آقای سیفی نماینده انجمن کارفرمایان و مهدی هاشم زاده کارشناس حوزه کسب و کار بودند.
برنامه با موضوع مدیریت دولتی سازمان تامین اجتماعی و عدم امکان نظارت بخش خصوصی بر این سازمان آغاز شد. مهندس سیفی در رابطه با مدیریت دولتی این سازمان گفت: « بزرگترین مشکل فعلی برای سازمان تأمین اجتماعی به خاطر تفکر مدیریت دولتی است. یک سازمانی با این حجم از منابع بخش خصوصی در این کشور به جای اینکه بخش خصوصی آن را مدیریت کند و چون دولت هم باید برای بحث بیمه‌ها تضمین داشته باشد و مدیریت سه جانبه داشته باشد اما نه تنها مدیریت دولتی در این سازمان وجود دارد بلکه به جایی پاسخگو نیز نمی‌باشد.»
نابودی ثروت کارگر در تامین اجتماعی
وی در ادامه با اشاره به تبعات عدم کارآیی مدیریت دولتی و ناکارآمدی استفاده از منابع این سازمان، افزود: «مدیریت دولتی در سازمان تأمین اجتماعی باعث شد ثروت آن نابود شود و تبعات آن را کارفرما و کارگر در نهایت باید پرداخت کند. دولت در حال حاضر بزرگترین بدهکار سازمان تامین اجتماعی با مدیریت دولتی است. حالا حالاها هم این بدهی را پرداخت نخواهد کرد. در حال حاضر نیز این سازمان با انحرافات بسیار زیادی روبرو است و کمبود نقدینگی شدیدی دارد».
مهدی هاشم‌زاده کارشناس فضای کسب و کار در ادامه با اشاره به منبع این انحرافات و کمبود نقدینگی، اظهار داشت: « سازمان تامین اجتماعی دارای کمبود نقدینگی شدید و انحرافات بسیاری است. اما در کمال تعجب، منشا این انحرافات نیز همان دولت است. یک مورد آن موضوع افزایش هزینه‌های نظام سلامت است. طرح تحول سلامت با حمایت دولت و اجرای بی‌چون و چرای آن توسط تامین اجتماعی همراه بود که باعث نابودی بیت المال مردمی در زمینه هزینه‌کرد این سازمان شد.»
طرح تحول سلامت، تامین اجتماعی را به ورطه ورشکستگی رساند
هاشم‌زاده در رابطه با پذیرش تحمیل هزینه اضافی به سازمان تامین اجتماعی با قبول طرح تحول سلامت، گفت: « هزینه‌های سازمان تامین اجتماعی در زمینه هزینه‌های درمان در سال‌های اخیر به شدت بالا رفته است. یعنی عملاً وزارت بهداشت چون در دولت است به سازمان تأمین اجتماعی و دولت فشار می‌آورد که طرح تحول سلامت اجرا شود و عملاً هزینه‌های تأمین اجتماعی در جریان گام سوم طرح تحول سلامت حول و حوش دو و نیم برابر شده است.
این کارشناس حوزه کسب و کار با اشاره به میزان شدید کمبود نقدینگی تامین اجتماعی، گفت: «قبل از طرح تحول سلامت ، سازمان تأمین اجتماعی منابع و مصارف آن تقریباً تعادل نسبی داشتند و مشکلی نبوده است اما در سال ۹۵ بیش از ۴ هزار میلیارد تومان سازمان تأمین اجتماعی کمبود کسری بودجه داشت به دلیل همین طرحی که اجرا شد.»
از جیب کارگر به جیب تامین اجتماعی و پزشکان بدون مالیات
هاشم‌زاده با اشاره به اینکه محل جبران افزایش هزینه‌ها همواره جیب تولیدکننده و سفره کارگر بوده است، اشاره کرد: «سال ۹۲ تا ۹۵ در حالی که حقوق کارگر و متناسب با آن حق بیمه‌ای که کارگر میپردازد، دو و نیم برابر نشده است، چه طور هزینه‌ها دو و نیم برابر شده است. پس عملاً اینجا یک تناقض بزرگی ایجاد شده است. محل تامین این ناترازی هم جیب تولیدکننده و کارگر بیچاره با شیوه‌های مختلف از قبیل بخشنامه‌ها، جریمه و حق بیمه قرارداد و … بوده است. به انواع و اقسام مختلف به کارگر و تولیدکننده فشار می‌آورند. به جای اینکه آنجا هزینه‌ها را کنترل کنند، تحمیل هزینه را می‌پذیرند و هزینه ناکارآمدی خود را از جیب تولید ملی جبران می‌کنند».
امیری گنجی در پاسخ و با اشاره به سهم ثابت کارفرما و کارگر در پرداخت حق بیمه گفت: « اینطوری نیست که مثلاً چون از دولت نمیتوانیم بگیریم به کارفرما باید فشار وارد کرد. در قانون مصوب سال ۱۳۵۴ هم هست که سهم حق بیمه کارگر ۲۰ درصد کارفرما، ۷ درصد کارگر، ۳ درصد دولت باید بپردازد. این تناسب ساختار قانونی است که شکل‌گیری منابع درآمدی سازمان تأمین اجتماعی در واقع شکل بگیرد. بنابراین فشاری به تولیدکننده نمی‌آید. در ضمن تامین اجتماعی در حال حاضر یک استقلال مالی و اداری کامل از دولت دارد».
نماینده تامین اجتماعی با قبول کمبود نقدینگی به ارائه راهکار پرداخت و گفت: «اگر ما میخواهیم این پایداری منابع تأمین اجتماعی یا چرخه‌ی طول عمر تأمین اجتماعی را قدری عقب بیندازیم و دچار کمبود نقدینگی نشویم دو راهکار وجود دارد، یکی اینکه اصلاح پارامتریک بدهیم مثل آلمان، دو اصلاح سیستمی بدهیم. وقتی در کشور ما امید به زندگی دارد بالا میرود، سن بازنشستگی هر روز دارد پایین میآید؟ باید این عوامل اصلاح شوند».
استقلال مالی تامین اجتماعی در عین بدهی دولت!
هاشم‌زاده با کنایه به بدهی ۱۸۰ هزار میلیاردی دولت در عین استقلال مالی تامین اجتماعی، گفت:« از یک طرف می‌گویید استقلال مالی دارید بعد ۱۸۰ هزار میلیارد تومان شما دست دولت است. شما کجا استقلال مالی دارید؟ از طرفی همان آلمانی که می‌گویید نه یک تامین اجتماعی بلکه ۱۵۰ تامین اجتماعی مختلف با مدیریت بخش عمومی و غیردولتی دارد؛ انحصار کنار مدیریت دولتی مانند خودروسازی معلوم است به کجا ختم می‌شود».
سیفی در ادامه افزود: «من از صحبت‌های شما به عنوان یک شنونده اگر دستم در کار نباشد پس شما مدیریت سازمان تأمین اجتماعی را خیلی مدیریت موفق، پاسخگو، رو به روال و اصولی میدانید. تفکر دولتی هم که بر آن حاکم نیست، یک بخش خصوصی است. من میخواهم سؤال کنم که شما دارید در ایران زندگی میکنید یا واقعاً نمیکنید. این حرف‌هایی که میزنید. بعضی وقتها گفتمان بعضی مدیران کمی توهین‌آمیز است. سازمان تأمین اجتماعی اگر تفکرش دولتی نیست پس چطوری ۱۸۰ میلیارد تومان را تا حالا نتوانسته از دولت بگیرد؟ اصلا کارفرما تصمیم‌گیر است یا می‌تواند نظارت کند؟»
امیری گنجه با اشاره به شرکای اجتماعی تامین اجتماعی افزود: « مگر شما جزء شرکای اجتماعی ما نیستید؟ مگر نبایستی منافع تأمین اجتماعی را شما راهبری کنید؟ یکی از وظایف ذاتی اصلی به عنوان ذینفع اصلی ما شما هستید. ولی چرا در جلسات اتاق‌های مختلف این مشکلات را نمی‌گویند. ساختار هیأت امنای ما متشکل از دولت، متشکل از کارفرما، متشکل از کارگر و سه جانبه است.»
سازمان تامین اجتماعی یک‌سویه مدیریت و نظارت می‌شود
سیفی در پاسخ به سه جانبه بودن ساختار تامین اجتماعی گفت:« ۴ نماینده حاضر در هیات تامین اجتماعی عبارتند از نمایندهی هیأت امنا، نمایندهی سازمان، نمایندهی کارفرما، نمایندهی قوهی قضاییه. با نگاه به ترکیب اعضای هیات امنا مشخص می‌شود شما خودتان دو تا نماینده دارید. من میخواهم بگویم اتفاقاً شما در هیأت‌هایتان هم کار خودتان را میکنید. مگر شما فکر کردید در هیأت‌ها چه اتفاقی دارد میافتد؟»
امیری گنجه در پاسخ گفت: «دیگر این طورها که شما می‌گویید نیست، هیأت‌ها کار قانونی و منشأ قانونی انجام میدهد. شما احتمالاً به اتاق بازرگانی مراجعه ندارید یا یک جوری با اتاق فاصله دارید در جریان نیستید.»
سیفی در رابطه با عملکرد سازمان تامین اجتماعی گفت:«دیگر اینقدری که الآن کارفرماها از بیمه می‌نالند از مالیات نمی‌نالند. چرا؟ برای اینکه به هر حال آنها قانون‌مندتر عمل کردند، گفتمان‌شان، فیدبک بهتری از حوزه‌ی کسب و کار گرفتند. حوزه‌ی تأمین اجتماعی چه‌طور؟ حوزه‌ی مالیاتی صد درصد دولتی است و دولتها بر آن حاکم هستند، حوزه‌ی تأمین اجتماعی اصلاً مال کارفرما و کارگر است. یعنی ما باید مدیرت‌مان خیلی بهتر از حوزه‌ی مالیاتی می‌بود. اما در کمال تاسف می‌بینیم عملکرد طوری است که آمار اعتراضات به تامین اجتماعی خیلی بیشتر از حوزه‌ی مالیات است.
عملکرد سازمان تامین اجتماعی در سال‌های اخیر بسیار تنزل پیدا کرده است و در حال حاضر این سازمان مهم‌ترین معضل پیش‌روی تولید است. در کنار این موضوع بدهی بالای دولت به تامین اجتماعی و فشار بیشتر به تولیدکنندگان از طرق مختلف، مزید بر علت شده است. در صورت تغییر نیافتن رویه موجد در سال‌های آینده نه تامین اجتماعی باقی خواهد ماند و نه تولیدکننده‌ای، در حال حاضر یکی از اصلی‌ترین عوامل بزرگ نشدن اقتصاد، رویه‌های سلیقه‌ای سازمان تامین اجتماعی است.