به گزارش عیارآنلاین، تأمین مسکن مناسب، همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دولت‌ها بوده است. کشورها برحسب اقتضاء، ساختار نهادی متفاوتی را برای موفقیت در بخش مسکن، طراحی و اجرا کرده‌اند. بررسی این ساختارها و شناسایی نقاط قوت و ضعف آن‌ها برای طراحی ساختار نهادی مطلوب مسکن جمهوری اسلامی ایران می‌تواند بسیار ارزشمند باشد؛ البته بدون تردید این ایده‌های مستخرج و نقاط قوت ساختار نهادی مسکن کشورها، باید بومی‌سازی شوند تا بتوانند موجب بهبود وضعیت فعلی بخش مسکن ایران شوند.
پس از بررسی ساختار نهادی مسکن در کشورهای مالزی، ترکیه، انگلیس و آلمان، این یادداشت به کشور آمریکا پرداخته و ساختار نهادی مسکن این کشور را بررسی نموده است. در ادامه، در قالب دو بخش دولتی و خصوصی ساختار نهادی مسکن این کشور بررسی می‌شود.
بخش دولتی
«وزارت مسکن و توسعه شهری» متولی اصلی بخش مسکن در دولت آمریکا است و بار اصلی بخش مسکن بر دوش این وزارت سنگینی می‌کند. در مأموریت این وزارتخانه، ایجاد جوامع قوی، پایدار، فراگیر و خانه‌های باکیفیت همراه با قیمت مناسب برای همه مردم، مورد تأکید قرار گرفته است؛ تلاش برای تقویت بازار مسکن و حمایت از مصرف‌کنندگان مهم شمرده شده است؛ پاسخ مناسب به نیاز خانه‌های اجاره‌ای باکیفیت و قیمت مناسب در اولویت قرار دارد. این نهاد قصد دارد از مسکن به‌عنوان یک بستر برای افزایش کیفیت زندگی استفاده کند.
اداره «مسکن عادلانه – فرصت برابر»[۱]
این اداره یکی از ۲۵ اداره موجود در ساختار سازمانی وزارت مسکن و توسعه شهری آمریکا است و مأموریت آن حذف تبعیض‌های مسکن، ترویج فرصت‌های اقتصادی و دستیابی به جوامع متنوع و فراگیر با سوق دادن مردم به اجرا، اداره، توسعه و درک عمومی از سیاست‌ها و قوانین مسکن عادلانه دولت است. اداره مسکن فدرال[۲]، این اداره را برای رسیدن به اهداف خود در ابعاد مختلف ازجمله در بخش تأمین مالی، حمایت می‌کند.
این اداره دو برنامه اصلی را برای نیل به نقطه مطلوب دنبال می‌کند. «برنامه اجرایی و عملی مسکن عادلانه» و «برنامه کمک و پشتیبان مسکن عادلانه»، عناوین این دو برنامه هستند. به‌صورت مختصر می‌شود این دو برنامه را این‌چنین معرفی کرد که برنامه اجرایی، به مدیریت سازمان‌های مختلف غیرانتفاعی که در بخش «مسکن عادلانه» فعالیت می‌کنند، می‌پردازد و برنامه پشتیبان، بیشتر توجه ویژه به ایالت‌های مختلف برای اجرای دقیق قانون مسکن عادلانه را در دستور قرار داده است.
اداره Ginnie Mae
فلسفه ایجاد این اداره در ساختار سازمانی وزارت مسکن و توسعه شهری، جذب سرمایه خارجی است و این اداره به انحای مختلف به این مهم می‌پردازد. این اداره، در کنار جذب سرمایه خارجی، قسمت اعظمی از وام‌های مسکن تضمین‌شده دولت را مدیریت و پرداخت می‌کند.
اداره مسکن
این اداره خدمات حیاتی و مهم عمومی را از طریق برنامه‌های تدوین‌شده ملی خود، فراهم می‌کند. این اداره بر «اداره مسکن فدرال FHA» که بزرگ‌ترین شرکت وام در دنیا است و از زمان تأسیسش در سال ۱۹۳۴، بیش از ۳۴میلیون ملک را تأمین مالی کرده است، نظارت می‌کند و هم‌چنین اداره مسکن، تنظیم‌کننده کسب‌وکار صنعت مسکن نیز است. اداره مسکن علاوه بر اهتمام به ساخت واحدهای مسکونی تک‌واحدی و چندواحدی، در زمینه ساخت بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها و هم‌چنین مشاوره در بخش مسکن نیز نقش ایفا می‌کند.
مأموریت این اداره به شرح زیر است:
- – کمک به ساخت و حفظ محله‌ها و جوامع سالم
- – گسترش امکان صاحب‌خانه شدن، مسکن اجاره‌ای و امکانات بهداشتی
- – تثبیت بازارهای اعتباری در زمان اختلال اقتصادی
- – عمل کردن با درجه بالایی از پاسخگویی عمومی و مالی
- – شناسایی و ارزش‌گذاری مشتریان، کارکنان، مؤسسات و شرکای خود
سایت قدرتمند وزارت مسکن و توسعه شهری
همانند کشور انگلیس، آمریکا نیز از یک وب‌سایت جامع برای مدیریت بخش قابل‌توجهی از امورات مربوط به مسکن، بهره می‌گیرد. به‌عنوان نمونه، فرد با مراجعه به این سایت و واردکردن کدهای شناسایی مربوط، می‌تواند اقدام به خرید خانه دلخواه خود کند. در این سایت اطلاعات دقیق واحدهای مسکونی خالی به تفکیک فروش یا اجاره به‌صورت کامل وجود دارد که فرد متقاضی می‌تواند آن‌ها را مشاهده نماید.
شخص متقاضی خرید مسکن، از طریق این وب‌سایت می‌تواند به کمک‌های مالی که به وی اختصاص می‌یابد نیز دسترسی پیدا کند و درخواست کمک مالی نماید. هم‌چنین، از طریق این وب‌سایت، فرد قادر به مشاهده اطلاعات مربوط به واحدهای مسکونی ساخته‌شده وزارت مسکن و توسعه شهری است و می‌تواند اطلاعات دیگر واحدهای مسکونی ساخته‌شده توسط دیگر نهادها و سازمان‌های دولتی و خصوصی را مشاهده کند.
شهرداری‌ها
در آمریکا نیز هم چون کشورهای دیگر شهرداری‌ها وظایف عمومی مشترک در بین تمام شهرداری‌های دنیا را انجام می‌دهند اما در بخش مسکن، علاوه بر صدور مجوز ساختمان و تأمین زیرساخت‌های توسعه مسکن، در صورت توان و نیاز، به ساخت مسکن کم‌درآمدها هم می‌پردازند و هم‌چنین شهرداری‌ها موظف به تبعیت از دستورات اجرایی و اصلاحی دولت در بخش مسکن هستند.
بخش خصوصی
در آمریکا شرکت‌های خصوصی متعددی در امر ساخت واحدهای مسکونی فعال‌اند. این شرکت‌ها در ایالت‌های مختلف امریکا پخش شده‌اند و واحدهای مسکونی در شکل‌ها و قیمت‌های مختلف می‌سازند. آمریکا نیز هم چون بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، حداقل در قسمت ساخت، سهم قابل‌توجهی را به شرکت‌های خصوصی داده است و نتیجه مطلوبی هم گرفته است.
این شرکت‌های خصوصی، واحدهای ساخته‌شده خود را از طریق وب‌سایت‌هایی که متعلق به خود شرکت است، به فروش می‌رسانند و یا از طریق کارگزاری‌های رسمی املاک و مستغلات که در سطح ایالت‌های هستند، برای فروش ارائه می‌دهند.
اعتماد به بخش خصوصی و استفاده از یک وب‌سایت جامع، دو برگ برنده وزارت مسکن و توسعه شهری آمریکا برای مدیریت بخش مسکن است. دولت آمریکا با سپردن سیاست‌گذاری و هدایت به وزارت مسکن و توسعه شهری و واگذاری بخش اعظمی از ساخت به بخش خصوصی توانسته است به میزان قابل‌توجهی در تأمین مسکن کافی و مناسب موفق عمل کند.
********************************************
پی‌نوشت:
[۱] (FHEO): Fair Housing – Equal Opportunity
[۲] )FHA): Federal Housing Administration