به گزارش عیارآنلاین، پیش از آنکه آموزش عالی در شتاب توسعه فیزیکی خود شاهد رشد قارچ‌گونه دانشگاه‌های بزرگ و کوچک در جای‌جای سرزمین پهناور اسلامی باشد، تعداد دانشگاه‌های دولتی بر دانشگاه‌های غیردولتی غلبه داشتند؛ دانشگاه‌هایی که اداره‌شان بر مبنای بودجه دولتی تخصیص‌یافته صورت می‌گرفت و درآمدزایی جدا از این اعتبارات جایگاهی در دانشگاه‌های کشور نداشت. شرایط اقتصادی حاکم بر کشور بعد از تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی پیش‌روی کشور بعد از آن باعث شد آموزش عالی کشور به لحاظ رویارویی با کمبود بودجه‌های دولتی با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم کند؛ مشکلاتی که وجودشان باعث شد مدیران این مجموعه‌ها به فکر درآمدزایی برای خود خارج از محدوده اعتبارات دولتی باشند، تصمیمی که اولین دستاورد و نتیجه‌اش شکل‌گیری پردیس‌های دانشگاهی از سوی دانشگاه‌های مطرح دولتی در شهرهای دیگر کشور بود؛ گرچه فعالیت این پردیس‌ها حالا محل نقد بسیاری از کارشناسان حوزه آموزش عالی است اما تمرکز جدی دانشگاه‌های دولتی بر تعریف منابع جدید درآمدزایی برای خود اولویت مهمی است که پیش‌روی واحدهای دانشگاهی قرار گرفته است. محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه شهید بهشتی به‌عنوان یکی از دانشگاه‌های دولتی بزرگ و مطرح کشور در گفت‌وگو با «فرهیختگان» بر ضرورت تمرکز دانشگاه‌ها در حوزه درآمدزایی تاکید می‌کند.
اداره دانشگاه‌ها با بودجه دولتی امکان‌پذیر نیست
رئیس دانشگاه شهید بهشتی تهران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به اقتصاد آموزش عالی در دنیا می‌گوید: »اقتصاد آموزش عالی در دنیا و به تبع آن در کشور ما به‌شدت متحول شده و شاهد تغییرات بسیار بوده است.»
او می‌افزاید: «از گذشته آموزش اساسا جزء وظیفه حاکمیت بوده و هزینه آن صددرصد توسط دولت تامین می‌شد. در دهه اخیر ما شاهد ورود مردم و بخش خصوصی به حوزه آموزش بودیم؛ بخش‌هایی که سهم خوبی برای خود در این حوزه تعریف کردند، این حضور در کنار شکل‌گیری مفاهیم متفاوتی چون دانشگاه‌های کارآفرین کم‌کم تمرکز بر درآمدزایی را برای دانشگاه‌ها جدی‌تر کرد، به‌گونه‌ای که حالا برنامه‌ریزی برای تحقق این مهم به‌عنوان یک اصل پیش‌روی تمام دانشگاه‌ها قرار گرفته است.»
رئیس دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه اداره دانشگاه‌ها براساس بودجه‌های دولتی دیگر امکان‌پذیر نیست، می‌گوید: «با توجه به افزایش هزینه‌های پیش‌روی واحدهای دانشگاهی تعریف منابع درآمدی برای آنها در کنار بودجه‌های دولتی اصل مهم و ضروری است که باید مورد توجه قرار بگیرد.»
طهرانچی تاکید می‌کند: «کشور ما برای درک این هم‌اکنون در دوره گذار قرار دارد و تحقق اهداف تعریف‌شده در این بخش به سرعت امکان‌پذیر نیست.»
او ادامه داد: «با توجه به نیازهایی که دانشگاه‌ها دارند دولت فاصله زیادی با تامین آن دارد، ولی نباید این موضوع را بزرگ کنیم. ما باید با روش‌های دیگر به سراغ تامین هزینه‌ها برویم و تلاش کنیم با تغییر قوانین و مقررات و تسهیل مسیر حرکت، دانشگاه‌ها بتوانند از تولید ناخالص ملی که تاکید مقام معظم رهبری نیز هست هزینه‌های خود را تامین کنند، چراکه دشمن یکی از اهدافی که از تحریم‌ها دارد، کند کردن رشد علمی کشور است.»
شهید بهشتی بیشترین درآمد اختصاصی را دارد
رئیس دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به دانشگاه‌هایی که بیشترین درآمد اختصاصی در بودجه ۹۵ را به خود اختصاص داده‌اند، گفت: «دانشگاه شهید بهشتی بعد از دانشگاه تهران بیشترین درآمد اختصاصی را دارد.» طهرانچی با بیان اینکه بودجه دانشگاه‌ها در سال ۹۵ با تدابیر دولت رشد خوبی داشته تصریح می‌کند: «البته ما امیدمان به ۷ هزار میلیارد تومانی است که به‌عنوان بودجه پژوهشی و فاصله نیم تا یک درصد در جدول ۱۴ بودجه قرار داده شده، اگر دانشگاه‌ها در آنجا بتوانند جذب خوبی داشته باشند، وضعیت خوبی خواهیم داشت.» او در ادامه با اشاره به بودجه دولتی دانشگاه شهید بهشتی می‌گوید: «بودجه‌ای که دولت در سال ۹۵ به دانشگاه اختصاص داده ۱۴۴ میلیارد تومان و بودجه‌ای که به‌عنوان درآمد اختصاصی دانشگاه تکلیف کرده، ۱۳۰ میلیارد تومان است.» رئیس دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه دانشگاه‌هایی که درآمد اختصاصی بالاتری دارند دانشگاه‌هایی هستند که تلاش می‌کنند با صنعت همکاری داشته و از طریق پژوهش، آموزش، خدمات آموزشی درآمد کسب کنند، می‌گوید: «بخش ارتباط دانشگاه با صنعت و اینکه از این طریق چه مقدار درآمد کسب می‌کند در رتبه‌بندی‌های خارجی دانشگاه‌ها شاخص بسیار مهمی است.»
فعالیت‌های پژوهشی موتور محرکه اقتصاد کشور هستند
رئیس دانشگاه شهیدبهشتی در ادامه با اشاره به نقش فعالیت‌های پژوهش‌محور دانشگاه‌ها در درآمدزایی برای این واحد‌ها می‌گوید: «فعالیت‌های پژوهشی موتور محرک اقتصاد کشور هستند؛ پژوهش‌هایی که باید در سایه توجه به آنها و تلاش در جهت کارآمد کردن آنها در جامعه زمینه درآمدزایی برای دانشگاه‌ها را فراهم کرد.»
طهرانچی با انتقاد از فاصله بسیار زیاد سهم حوزه پژوهشی اعمال شده در بودجه طی سال‌های گذشته با اهداف پیش‌بینی شده در اسناد کلان کشوری تصریح می‌کند: «دانشگاه سازمان آموزشی نیست، فعالیت‌های پژوهشی موتور محرکه اقتصاد کشور هستند و اگر معتقد هستیم علم باعث پیشرفت صنعت کشور شده و به اقتصاد کشور کمک کند، چاره‌ای جز تمرکز بر تولید ثروت از طریق یافته‌های علمی نداریم.»
او با تاکید بر لزوم اهمیت فعالیت‌های پژوهشی به‌عنوان موتور متحرک اقتصاد کشور می‌گوید: «در سایه تلاش و کوشش صورت گرفته امروز بالغ بر ۱۰۰ شرکت دانش‌بنیان در دانشگاه شهید بهشتی فعال است که حمایت از این مجموعه‌های علمی و تولیدی می‌تواند منجر به درآمدزایی برای دانشگاه‌ها شود.»
رئیس دانشگاه شهیدبهشتی درخصوص راهکارهای افزایش سهم درآمد اختصاصی در بودجه دانشگاه‌ها می‌گوید: «تصمیم‌گیری‌ها برای افزایش سهم درآمد اختصاصی در بودجه دانشگاه باید جامع باشد و از روش‌های جزئی دیگر دوری کنیم.» طهرانچی با تاکید بر ضرورت برنامه‌ریزی دانشگاه‌ها در سه حوزه آموزشی، پژوهشی و خدمات تخصصی می‌افزاید: «با تمرکز بر این سه حوزه باید سازوکارهای جدیدی با هدف افزایش درآمد اختصاصی دانشگاه اعمال کنیم.»
او ادامه می‌دهد: «تاکید بر آموزش تخصصی در کنار آموزش منجر به صدور مدرک، آموزش غیررایگان و توسعه ظرفیت پذیرش پردیس‌های خودگردان ازجمله اقداماتی است که مجدانه درحال پیگیری و اجرای آن هستیم.»
تغییر سیاست‌های علمی لازمه شرکت‌های دانش‌بنیان
رئیس دانشگاه شهید بهشتی معتقد است تا زمانی که سیاست‌های علمی و کلان کشور تغییر نکند شرکت‌های دانش‌بنیان اقتصادمحور شکل نمی‌گیرد و این مستلزم آن است که درعرصه جهانی پیشرفت‌های علمی‌مان فقط به صرف ارائه مقاله یا فن باشد. طهرانچی با تاکید بر اینکه تبدیل به تولید فناوری‌های علمی باید با افزایش مهارت‌های علمی در این زمینه باشد، می‌گوید: «مهم‌ترین لازمه گسترش شبکه ملی علم و فناوری چارچوب اصلی آن است که در این زمینه استفاده از شبکه‌های اینترنتی و اتصال به دنیای مجازی علم و فناوری و تبادل اطلاعات علمی باید به‌عنوان یک اولویت در دستور کار دانشگاه‌ها قرار بگیرد.» او با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری و ریاست‌جمهوری مبنی تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان تاکید می‌کند: «متاسفانه چیزی که باعث عقب‌ماندگی کشور شده اقدامات و سیاست‌های نابجایی است که هنوز هم به همان منوال پیش می‌روند، در حالی که در این زمینه شاخص‌های ارزیابی در زمینه مقالات، آثار و پیامدها و دستاوردهای فناوری و عملی باید هر کدام جداگانه مورد داوری قرار گیرد.» رئیس دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه دولت بیش از این توان تامین هزینه دانشگاه‌ها را ندارد، می‌گوید: «متاسفانه برخی مواقع تصمیماتی که گرفته می‌شود خلاف مسیری است که دانشگاه‌ها باید حرکت کنند و گاهی این تصمیمات حرکت دانشگاه را منحرف یا با کندی مواجه می‌کند.» طهرانچی معتقد است که اگر دانشگاه‌ها در سال با کسری مواجه می‌شوند خودشان مقصر هستند ما نیز در دانشگاه شهید بهشتی تلاش می‌کنیم برای جلوگیری از این موضوع به روش‌های نو و جدید کاری، مدیریتی و درآمدی فکر کنیم.
منبع: روزنامه فرهیختگان
