به گزارش عیارآنلاین، در اجرای گام دوم و سوم قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، ساده‌ترین راهبرد ممکن، یعنی افزایش عمومی قیمت حامل‌های انرژی برای جبران کسری منابع یارانه‌های نقدی مورد استفاده قرار گرفت. این موضوع باعث شد که کاهش شدت انرژی و حذف یارانه پنهان آن در کشور به عنوان یکی از اصلی‌ترین اهداف اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها مورد غفلت واقع شود. بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد راهبرد مطلوب در این خصوص، استفاده از نظام تعرفه‌گذاری پلکانی-افزایشی (IBT) است. بر اساس این راهبرد، قیمت انرژی برای مشترکینی که در حد «الگو» مصرف می‌کنند، افزایش چندانی ندارد، اما هزینه مصارف بی‌رویه (بالاتر از الگوی مصرف) با قیمت آزاد و حتی بیشتر محاسبه می‌شود. با این اقدام، مشترکین پرمصرف که اقلیت جامعه را تشکیل می‌دهند، به اصلاح رفتار خود ترغیب می‌شوند و در عین حال، دولت می‌تواند با کم‌ترین تبعات اجتماعی، کسری منابع هدفمندی را تامین نماید.
بررسی‌ها نشان داده است اگرچه در حال حاضر هم تعرفه حامل‌های انرژی در کشور به صورت پلکانی افزایش می‌یابد، اما تعرفه‌های کنونی دارای ۲ اشکال عمده است:
۱. تمام پلکان‌های مصرف حامل‌های انرژی در کشور از یارانه برخوردار هستند؛ یعنی مصرف بیشتر انرژی با دریافت یارانه پنهان بیشتری همراه است که سالانه هزینه هنگفتی برای تأمین آن از طرف دولت پرداخت می‌شود.
۲. تفاوت تعرفه در پلکان‌های مختلف به گونه‌ای نیست که انگیزه مشترکین پرمصرف را برای کاهش مصرف خود بیافزاید.
مشکلات نام‌برده، تغییر ساختار تعرفه‌گذاری حامل‌های انرژی را مطابق با نظام تعرفه‌گذاری پلکانی-افزایشی، برای تحقق عدالت از یک سو و اصلاح الگوی مصرف از سوی دیگر، ضروری کرده است. در صورت اجرای صحیح نظام تعرفه‌گذاری پلکانی-افزایشی، هزینه انرژی برای بیش از ۸۳% از مشترکینی که کمتر از الگوی تعیین‌شده (معادل متوسط مصرف انرژی کشور) تغییر چندانی نمی‌کند و تنها مشترکینی که بیش از الگو مصرف می‌کنند، با افزایش ناگهانی قیمت حامل‌های انرژی مواجه می‌شوند. بنابراین فقط مشترکین پرمصرف در کانون افزایش قیمت حامل‌های انرژی قرار دارند و عموم مردم تفاوت چندانی در قیمت خود احساس نخواهند کرد.
اما مهم‌ترین چالش پیاده‌سازی این شیوه از قیمت‌گذاری، چگونگی معرفی آن به مردم و مسئولین و پذیرش آن به عنوان راهکاری برای مدیریت مصرف انرژی و حذف یارانه پنهان مشترکین پرمصرف است.
پیشنهاد می‌شود به منظور آگاهی مردم از نظام تعرفه‌گذاری پلکانی-افزایشی (IBT) و آماده‌سازی آنها برای اجرای این شیوه از قیمت‌گذاری، در یک دوره زمانی پیش از اجرا، میزان مصرف حامل‌های انرژی مشترکین و مقایسه میزان مصرف آنها با الگوی مصرف عموم مردم در قبض‌های صادره نمایش داده شود. در این روش، هر مشترک فاصله خود را از الگوی مصرف انرژی می‌شناسد و از میزان یارانه پنهانی که به او تعلق می‌گیرد، آگاهی می‌یابد. در صورتی که مشترکین پرمصرف از الگوی نادرست مصرف خود مطلع گردند، با توجه به حذف یارانه خارج از الگوی این گروه از مشترکین، انگیزه بالاتری برای کاهش مصرف خود خواهند داشت.
بنابراین لازم است که در راستای اطلاع‌رسانی برای اجرای نظام تعرفه‌گذاری پلکانی-افزایشی (IBT)، مشترکین از میزان مصرف خود نسبت به الگوی مصرف عموم مردم مطلع شوند. در این صورت، مشترکین پرمصرف با آگاهی از میزان یارانه پنهان خود، و آگاهی از حذف یارانه مصرف مازاد از الگوی تعریف شده، انگیزه بالاتری برای کاهش مصرف خود خواهند داشت.
