به گزارش سرویس علم و فناوری عیارآنلاین، چهل و یکمین بسته خبری علمی و فناوری که به مهم‌ترین رویدادهای این حوزه اختصاص دارد، منتشر شد. در این شماره به بررسی دو پرونده مهم در روزهای گذشته پرداختیم. بررسی مخالفت ها پیرامون قانون سنجش و پذیرش دانشجو و دیپلماسی علم و فناوری همراه با انعقاد تفاهم نامه هایی که اجرا نمی‌شوند موضوع این پرونده‌ها می‌باشد.
پرونده اول: «قانون سنجش و پذیرش دانشجو و مخالفین پر قدرت»
این هفته طرح سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور مرحله پایانی خود را در مجلس طی کرد و آخرین ماده آن هم به تصویب رسید. با این حال وزارت علوم اعلام کرده اجرای این قانون برای ورودی های سال ۹۵ مقدور نیست و سال بعد از آن اجرایی می‌شود. این طرح که در طول تصویب خود با واکنش های متفاوتی رو به رو شده بود در اتفاقی گیج کننده پیش از اعلام نظر شورای نگهبان در مورد آن، از مجمع تشخیص مصلحت نظام سر در آورد. به نحوی که کمیته‌ای خاص زیر نظر کمیسیون نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام با دعوت از کارشناسان مربوطه از مجلس شورای اسلامی و دانشگاهها، به منظور اعلام پیشنهادات اصلاحی تشکیل شد. اگرچه در این مدت مسئولان وزارت علوم با این طرح مخالف بودند و تصویب آن را مخل استقلال دانشگاه ها می‌دانستند، اما ریشه این اتفاق در اظهار نظرهای میرزاده رئیس دانشگاه آزاد بهتر از پیش نمایان شد. میرزاده هدف از اجرای این طرح را دولتی کردن و اعمال بار مالی به دولت در حوزه آموزش عالی خوانده است.
علت اصلی مخالفت دانشگاه آزاد در این موضوع را می‌توان در سخنان قاسم جعفری، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس یافت. وی می‌گوید: «در این طرح دانشگاه های غیردولتی نیز مورد اشراف قرار گرفته اند و باید آنها هم از طریق وزارت علوم پذیرش دانشجو کنند و مجوز از وزارت علوم اخذ شود.» مطرح شدن این طرح درست زمانی که دانشگاه آزاد فراخوان جذب ۱۱ هزار عضو هیأت علمی اعلام کرده است و به شدت در پی توسعه تحصیلات تکمیلی است موجب شده است تا موجی از مخالفت ها به سوی مجلس و طرح سنجش و پذیرش دانشجو روانه شود تا جایی که مجمع تشخیص مصلحت نظام هم وارد گود شده است. ادعای رئیس کمیسیون آموزش مجلس مبنی بر فشار نهاد های مختلف در این موضوع هم خود مؤید این مطلب است. این مسائل در شرایطی مطرح شده است که وزارت علوم هم به توسعه بی رویه تحصیلات تکمیلی انتقاد دارد و بیشتر بر روی کیفیت بخشی تأکید می‌کند اما در هر صورت بر سر این قانون با این دانشگاه در یک جبهه قرار گرفته و از منظر استقلال دانشگاهها نقدهای خود را مطرح می‌کند. به نظر می‌رسد باید منتظر بود تا شورای نگهبان درباره‌ی این قانون اظهار نظر کند.
پرونده دوم: «تفاهم‌نامه‌های بی سرانجام!»
هفته گذشته هفتمین نشست مشورتی معاونان و مدیران بین‌المللی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری منتخب در زاهدان برگزار شد. در این مراسم دکتر سالار آملی قائم مقام وزیر و مدیر دفتر همکاری‌های بین‌المللی وزارت علوم به هشت دانشگاه کشور اشاره کرد و گفت: «این دانشگاه ها در جمع ٨٠٠ دانشگاه برتر دنیا قرار گرفته‌اند.» همچنین در این نشست با حکم ایشان مسئولیت تأسیس و راهبری دبیرخانه اجرایی اقدامات اعتماد ساز آموزشی قلب آسیا ،پروسه استانبول به دانشگاه سیستان و بلوچستان تفویض شد.
از طرفی هم وزیر علوم در این هفته طی دیداری با صدر اعظم پیشین آلمان در خصوص همکاری‌های مشترک، در زمینه شرکتهای دانش‌بنیان، ایجاد دانشگاه مشترک بین ایران و آلمان و حضور شرکتهای دانش‌بنیان آلمان در پارک های علم و فناروی کشورمان بحث و گفتگو کرد. وی در سخنانی نیز دیپلماسی علم و فناوری را مهم ترین برنامه وزارت علوم برشمرد و به سفر سایر کشورهای اروپایی به ایران اشاره کرد. اما دیدارهای دیپلماتیک مسئولان وزارت علوم در اینجا متوقف نشد و روزهای بعد معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم و مدیرکل دفتر وزارتی وزیر علوم با هیئت فناورانه‌ای از کشور ایتالیا دیدار و گفتگو کردند. معاون پژوهشی وزیر در این دیدار با توجه به انعقاد تفاهم نامه های مشترک با کشور ایتالیا خواستار تحقق بخشیدن به مفاد این تفاهمنامه ها از قبیل برگزاری نشست های مشترک اساتید و محققان دو کشور، حمایت از اعضای هیئت علمی برای انجام فرصت مطالعاتی و فوق دکترا، تبادل استاد و دانشجو ، انجام تحقیقات و فعالیت‌های علمی مشترک بویژه در زمینه پارک‌های علم و فناوری و شرکتهای مستقر در پارک‌ها شد.
این سال ها، در دیدار مسئولان کشورمان با مسئولین سایر کشورها تفاهم نامه های زیادی منعقد شده که متاسفانه غالبا به اجرا در نیامده‌اند. به عقیده کارشناسان و صاحب نظران دیپلماسی علمی و فناوری یکی از مهم ترین مسائل در اینگونه همکاری‌ها تفاهم‌نامه‌هایی که بین دانشگاهها و مسئولان امضا می‌شود. آنها معتقدند تقریبا هیچ گزارش مستندی از ارزیابی این همکاری‌های بین‌المللی نداریم که البته جدید بودن طرح این مسائل در روابط بین المللی کشورمان نیز در این واقعه بی تاثیر نیست. تاسیس دفتری یا واحد خاصی برای پیگیری نتایج تفاهم‌نامه‌ها، مستند کردن تجربیات موجود و روند کارها درکنار توجه به قابل اجرا بودن تفاهم نامه ها و تدوین نقشه راه هرکدام میتواند در اجرایی شدن آنها راهگشا باشد.
سایر اخبار مهم علم و فناوری در هفته گذشته:
ارائه بیش از ۷۹ طرح نوآورانه در تابلوی فرابورس ایران
علیرضا دلیری معاون توسعه مدیریت و منابع معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری: بیش از ۷۹ طرح نوآورانه در تابلوی فرابورس ایران عرضه و تعدادی از آنها نیز معامله شده است، برگزاری فستیوال میتواند ارتباط خوبی بین صنعتگران دانشگاهیان و مخترعان ایجاد کند.
مأموریت‌گرا کردن دانشگاهها و همچنین ساماندهی دانشگاهها در ارتباط با اشتغال.
۴۳ کرسی پژوهشی به دانشمندان برجسته کشور اعطا شده است
تا کنون ۴۳ کرسی پژوهشی در راستای کمک به ایجاد و ارتقاء ظرفیت‌های تولید علم و فناوری در سطح ملی از سوی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری (بنیاد ملی علم ایران) به دانشمندان ایرانی اعطا شده است.
نیمی از دفاتر ارتباط با صنعت دانشگاهها تعطیل شدند
مدیر ارتباط با صنعت وزارت علوم با بیان اینکه بسیاری از دفاتر ارتباط با صنعت دانشگاه ها طی چند سال اخیر تعطیل شده اند، گفت: تنها ۵۰ درصد دانشگاه های کشور دفتر ارتباط با صنعت دارند.
تفویض اختیار به دانشگاهها برای اعزام دانشجوی بورسیه
مجتبی صدیقی با بیان اینکه شیوه اعزام دانشجو به خارج از کشور تغییر یافته است، افزود: «در این تغییر شیوه، کار با تفویض اختیار بیشتری به دانشگاهها دنبال می‌شود.»
معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور: در آیین‌نامه‌های جدید بنیاد ملی نخبگان تلاش شده افرادی از تسهیلات استفاده کنند که توانایی‌های‌شان در محیطی استمراری به اثبات رسیده باشد.
اولویت خرید تجهیزات آزمایشگاهی پس از پایان تحریم‌ها
معاون علمی فناوری ریاست جمهوری از اولویت قرار دادن تجهیزات آزمایشگاهی پس از پایان تحریم‌ها خبر داد و گفت: تا آخر این هفته مبحث تحریم‌ها به پایان می‌رسد که این اتفاق بزرگی است.
تنوع بخشی به منابع مالی دانشگاه ها در سال آینده
معاون اداری و مالی و مدیریت منابع وزارت علوم با اشاره به نامطلوب بودن وضعیت بودجه سال آینده و رشد اندکی که برای آن پیش بینی می شود، تاکید کرد: دانشگاه ها باید تلاش خود را برای تنوع بخشی به منابع درآمدی و افزایش درآمدهای اختصاصی و کاهش هزینه ها افزایش دهند.
ارائه بسته حمایتی برای رفع نیازهای مالی شرکتهای دانش‌بنیان
معاون امور بین‌المل و تبادل فناوری معاونت علمی : صدور ضمانت خاص برای شرکتهای دانش‌بنیان و ارائه حمایت‌های مالی برای شرکتهای دانش‌بنیان از جمله حمایت‌های این بسته مالی است. به طور کلی ۸ نوع حمایت بر اساس این بسته مالی برای شرکتهای دانش‌بنیانی که صادرات محصولات دارند در نظر گرفته شده است.
پوشش جغرافیایی شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی در حال تکمیل‌شدن است
مدیر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی خبر داد: ۲۶ استان از ۳۱ استان کشورمان تحت پوشش شبکه آزمایشگاهی قرار گرفته‌اند. با توجه به روند فعال عضویت آزمایشگاه‌ها و مراکز علمی و تحقیقاتی اقصی نقاط کشور، این میزان تا پایان سال جاری افزایش خواهد یافت و پوشش استان‌ها به مرور تکمیل خواهد شد.
صدا و سیما برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان چه می‌کند؟
براساس تفاهمنامه همکاری معاونت علمی و فناوری و سازمان صدا و سیما، سازمان صدا و سیما قرار است ساز و کار مشخصی را برای حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان فراهم کند. از آن زمان تاکنون شاهد تولید و ساخت برنامه‌های این‌چنین در شبکه‌‌های مختلف سیمای ملی و استانی و معاونت صدای سازمان صدا و سیما هستیم که بعضی از آنها مانند «چرخ» (هر چند که بیشتر به مسائل و موضوعات خارجی می‌پردازد) و «اسطرلاب» و «برنامه ۶۲۶» و «تا ثریا» و «ثریا» روی آنتن رفته‌اند و بعضی دیگر در حال تولید و آماده‌سازی برای پخش هستند.
تنها ۱۵ تا ۲۰ درصد استادان دانشگاهها از طرح‌های پژوهشی استقبال می‌کنند
معاون پژوهش وزارت علوم: تا زمانی‌که اساتید به شیوه اتوماتیک و بدون تلاش دانشجوی تحصیلات تکمیلی می‌گیرند شرایط همین است و اساتید ما احساس امنیت کاذب خواهند داشت.
این امر باعث کاهش استقبال اساتید دانشگاهها از طرح‌ها شده و اکنون تنها ۱۵ تا ۲۰ درصد اساتید به گرفتن طرح‌های پژوهشی روی می‌آورند. این که باید این رقم را به ۶۰ تا ۷۰ درصد برسانیم، اکنون از بخش‌های مختلف مانند وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت دفاع، وزارت نفت و … برای دانشگاهها طرح داریم، اما از آن استقبال نمی‌شود.
صندوق حمایت و تجاری سازی طرح های پژوهشی ایجاد می شود
رئیس جهاد دانشگاهی: در این صندوق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و جهاد دانشگاهی در مجموع ۲۰۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری می کنند. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری قول داده است در صورت تجاری شدن طرح ها از سهم خود گذشت کند. همچنین با وزارت تجارت، صنعت و معدن و سازمان برنامه و بودجه، برای افزایش بودجه جهاد دانشگاهی رایزنی هایی انجام شده است.
